خبرگزاری هرانا
آنچه در پی میآید گزارش ماهانه و اجمالی از وضعیت حقوق بشر در ایران در دوره زمانی خردادماه ۹۹ است که به همت نهاد آمار، نشر و آثار مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران تهیه شده است. این گزارش با توجه به حجم محدود آن و نیز به دلیل عدم اجازه فعالیت گروههای مستقل مدافع حقوق بشر در ایران نمیتواند بازتاب بی نقص وضعیت حقوق بشر در ایران باشد.
لازم به یادآوری است بخش آمار این تشکل به صورت سالانه گزارش مفصلتر خود را به اشکال آماری و تحلیلی از وضعیت حقوق بشر در ایران منتشر میکند.
خلاصه آنچه گذشت:
اخبار نقض حقوق بشر در خرداد ماه ۹۹ با قریب به ۱۸ مورد اعدام، محکومیتهای متعدد، احضارها، نقض گسترده حقوق زندانیان، نقض پایدار آزادی بیان، تجمعات کارگران به خصوص در اعتراض به معوقات مزدی و موارد دیگری که در استانهای مختلف رخ داد، همراه بود. این گزارش بر مبنای اطلاعاتی گردآوری شده که صحت آنها به احراز رسیده است.
اعدام
خرداد ماه با قریب به ۱۸ مورد اعدام همچنان بازگو کننده نقض حق حیات در دستگاه قضایی جمهوری اسلامی ایران است. بنا بر گزارش نهادهای بینالمللی، ایران به تناسب سرانه جمعیت و میزان اعدام، رتبه نخست اعدام شهروندان خود در دنیا را دارد.
از مهمترین رویدادها در اینباره میتوان به اجرای حکم اعدام هدایت عبدالله پور، زندانی سیاسی در زندان ارومیه اشاره کرد. این اعدام در شرایطی انجام شد که اجرای حکم به وکیل وی اطلاع داده نشده بود و خانواده آقای عبدالله پور امکان حضور در زمان اجرای حکم را نیافتند؛ همینطور برخلاف قانون پیکر ایشان به خانواده تحویل داده نشد و چنانچه اعلام شده در مکان نامعلومی به خاک سپرده شده است.
بیش از ۷۵ درصد اعدامهای صورت گرفته در ایران توسط دولت یا نهاد قضایی اطلاع رسانی نمیشوند که نهادهای حقوق بشری اصطلاحا آن را اعدام “مخفیانه” میخوانند.
آزادی اندیشه و بیان
همچنین در ماهی که گذشت هرانا طی گزارشی از بازداشت ۱۸ شهروند در شهرهای مختلف ایران که به صورت جداگانه صورت گرفته بود خبر داد. اتهام مطروحه علیه این افراد “همکاری با یکی از سازمانهای مخالف نظام (سازمان مجاهدین خلق ایران) عنوان شده است.
در خرداد ۹۹، دادگاه عمومی و انقلاب تهران حکم مصادره زمین افشین بایمانی، زندانی سیاسی محبوس در زندان رجایی شهر کرج را صادر کرد و ماموران ستاد فرمان اجرای امام با در دست داشتن حکم توقیف به آن محل اعزام شدند. برادر و مادر آقای بایمانی در مقابل اجرایی شدن این حکم مقاومت کردند که در نهایت منجر به بروز درگیری میان مردم محلی و ماموران ستاد شد. ماموران موقتا محل را ترک کردند اما اعلام کردند که «دوباره باز خواهند گشت».
طبق قانون، قاضی نباید کسی را احضار یا جلب کند، مگر آن که دلایل کافی داشته باشد. اگرچه ممکن است کسی که در مظان اتهام قرار گرفته است، پس از پایان دادرسی تبرئه شود، اما زدن برچسب اتهام به دیگری باید دلیل داشته باشد. قاضی در صورت سهلانگاری در این مورد، خود مشمول محکومیت انتظامی میشود. اما در این حیطه معیارهای مراجع قضایی ایران متناقض با موازین حقوق بشری است.
در ضمن، محمدرضا حیاتی، گوینده خبر صداوسیما پس از اظهاراتش در خصوص «ابی»، خواننده ایرانی مقیم خارج از کشور از ممنوع التصویر شدن خود خبر داد.
از سوی دیگر، پرونده پروانه سلحشوری، نماینده سابق مجلس شورای اسلامی پس از صدور کیفرخواست جهت صدور حکم به دادگاههای انقلاب اسلامی و مجتمع قضایی کارکنان دولت ارجاع داده شد. اتهامات مطروحه علیه وی «فعالیت تبلیغی علیه نظام» و «نشر اکاذیب به قصد تشویش اذهان عمومی» عنوان شده است.
زندان
در ماهی که گذشت، یک زندانی سیاسی به نام رضا خجسته، با خوردن قرص اقدام به خودکشی کرد و به مراکز درمانی منتقل شد.
لازم به ذکر است خودکشی زندانیان به دلیل رفتار نامناسب مسئولان و شرایط نگهداری زندانیان در زندانهای ایران مسبوق به سابقه است.
از سویی دیگر ناهید فتحعلیان، معلم بازنشسته و فعال صنفی معلمان روز شنبه ۲۰ خرداد، به یکی از سلولهای انفرادی بازداشتگاه وزارت اطلاعات موسوم به بند ۲۰۹ زندان اوین منتقل شده است.
طی ماهی که گذشت یک زندانی سیاسی در زندان مرکزی زاهدان مورد ضرب و شتم قرار گرفت.
یکی از خطرخیزترین کانونهای شیوع ویروس کرونا زندانها هستند. قشر زندانیان کمتر مورد توجه افکار عمومی و مسئولین قرار می گیرند. روز جمعه ۱۶ خردادماه با مثبت اعلام شدن آزمایش کرونای سه تن از کارمندان زندان ارومیه، پزشکان، پرستاران و کارمندان بهداری این زندان را ترک کرده و در اعتراض به نبود تدابیر پیشگیرانه در مقابل بیماری کرونا از حاضر شدن در محیط کار خودداری کردند.
حق درمان و رسیدگی پزشکی همواره از مهمترین موارد نقض حقوق زندانیان در ایران به شمار میرود.
در ضمن زینب جلالیان، زندانی سیاسی که اخیرا به بیماری کرونا مبتلا شده است، کماکان بدون رسیدگی پزشکی در قرنطینه زندان قرچک ورامین بسر میبرد. وی روز شنبه ۳۱ خردادماه با طرح خواسته انتقال خود به زندان خوی و یا زندان اوین دست به اعتصاب غذا زد.
اقلیت های ملی و مذهبی
اتنیکها در خردادماه نیز تحت فشار فزاینده بازداشتها و احضارها بودند.
همچنین، سیامک میرزایی به ۱ سال حبس تعزیری و دو سال ممنوعیت خروج از کشور، عضویت در احزاب، گروه ها و دستجات سیاسی یا اجتماعی محکوم شد.
لازم به ذکر است، روز پنجشنبه ۲۲ خرداد محل کسب علی و رضا واثقی توسط ماموران اداره اطلاعات مورد بازرسی قرار گرفت و در جریان این بازرسی تعدادی از وسایل شخصی و کامپیوتر آنان ضبط شد.
اعمال فشار و تهدید اقلیتهای مذهبی در این ماه نیز ادامه داشت.
روز شنبه ۱۰ خرداد، پس از آزادی شه زاد حسینی و پسرش شایان حسینی، شهروندان بهایی ساکن اصفهان، ماموران امنیتی به منزل شهزاد حسینی مراجعه و محل سکونت وی و همسرش را تفتیش کرده و برخی وسایل شخصی آنها را ضبط کردند. ماموران همزمان پروانه حسینی، همسر شهزاد حسینی را بازداشت و به بازداشتگاه اطلاعات سپاه اصفهان منتقل کردند.
همچنین منزل محبوبه میثاقیان، شهروند بهایی ساکن یزد مورد تفتیش نیروهای امنیتی قرار گرفت و تعدادی از لوازم شخصی وی ضبط شد.
به علاوه، ماموران امنیتی ضمن بازداشت ۳ شهروند بهایی در رفسنجان به نامهای ناهید نعیمی، دیدار احمدی و بشری مصطفوی منزل آنها را مورد بازرسی قرار داده و برخی از وسایل شخصی از جمله تلفن همراه، کتابها و کامپیوترهای این شهروندان را با خود بردند.
حقوق کودک
برای برخی از نوجوانان، هنگامی که رشد و بلوغ طبیعی آنها همراه با وقایع ناراحت کنندهای باشد، تحمل این مشکلات ممکن است بسیار سخت و تحمل ناپذیر شود. احساسات بسیار قوی همراه با ترس، استرس، سردرگمی، عدم اطمینان، فشار برای موفقیت و همچنین بدست آوردن توانایی فکر کردن در مورد اتفاقات به روش جدید بر توانایی حل مسئله و نحوی تصمیمگیری نوجوانان تاثیر میگذارد و گاهی این فشارها ذهن خام و بی تجربهی کودک را به سمت خودکشی برای رهایی از موقعیت مذکور سوق میدهد. سهم نوجوانان ایرانی از خودکشیهای سالانه از سوی سازمان پزشکی قانونی بیش از ۷ درصد اعلام شده است.
از سوی دیگر بازپرس ویژه قتل عمد دادسرای مشهد از بازداشت یک زن در این شهرستان به اتهام قتل یک کودک ۱۰ ساله خبر داد.
در ضمن، یک دختر نوجوان در تهران که از ناتوانی ذهنی نیز رنج میبرد، توسط اقوام خود مورد آزار جنسی قرار گرفت.
در ماهی که گذشت، یک نوزاد که در سطل زباله در خیابان ولیعصر تهران رها شده بود، توسط کارگران شهرداری پیدا شد.
افزون بر این، دانشآموزی که برای پیگیری امور درسی خود به یکی از کوههای اطراف روستا رفته بود، دچار مارگزیدگی شد.
زنان
در خرداد ماه شاهد وقوع قتلهای متعدد، با انگیزه ناموسی بودیم. در قوانین ایران مواردی در نظر گرفته شده تا افرادی که مرتکب «قتلهای ناموسی» میشوند را از مجازاتهای سنگین معاف کند. این امر باعث افزایش آمار قربانیان میشود.
در اولین روز خرداد ماه، خبر قتل یک دختر ۱۳ ساله به نام رومینا اشرفی، به دست پدرش با انگیزه ناموسی در شهرستان تالش منتشر شد. این واقعه با واکنش های متعددی از سوی افکار عمومی و مسئولان همراه بود.
از سوی دیگر، اعتراض یک زن ۵۵ ساله در کرمانشاه نسبت به تخریب خانه نوسازش، موجب ضرب و شتم وی توسط ماموران شهرداری شد. این زن به علت شدت جراحات وارده پس از انتقال به بیمارستان جان خود را را دست داد.
در خرداد ماه، پس از بازداشت علیرضا جاپلقی، عکاس و پارکورکار ساکن تهران که با انتشار عکسی با عنوان «طلوع تهران» بر فراز یکی از ساختمانهای بلند این شهر خبرساز شده بود، پلیس تهران از بازداشت دختر حاضر در این تصاویر نیز خبر داد.
کارگران و اصناف
در ماهی که سپری شد ۹۵ کارگر در سایه فقدان ایمنی محیط و شرایط کار در اقصی نقاط کشور دچار حادثه شدند. ایران در زمینه رعایت مسائل ایمنی کار در میان کشورهای جهان رتبه ۱۰۲ را به خود اختصاص داده که رتبه بسیار پایینی است.
در خرداد ماه عدم رعایت ایمنی کار ۵۹ کارگر را مصدوم و ۳۶ تن دیگر را به کام مرگ کشاند.
همچنین جلسه دادگاه رسیدگی به اتهامات جعفر عظیم زاده، فعال کارگری و زندانی محبوس در زندان اوین در دادگاه انقلاب تهران برگزار شد.
در این راستا همچنین میتوان به احضار و بازجویی یک شهروند در سنندج اشاره کرد. گفته میشود بازجویی این شهروند در خصوص فعالیت های او در روز جهانی کارگر سال گذشته و شبکه های اجتماعی بوده است.
به علاوه، یک کارگر جوان در سروستان که به دلیل عدم دریافت حقوق و مزایای خود قصد پرتاب خود از بالای ساختمان و خودکشی داشت، با حضور پلیس از این اقدام منصرف شد.
اگر چه که کارگر و کار انجام شده توسط او، دارای منزلت و جایگاه بسیار بالایست، ولی متاسفانه این جایگاه مورد توجه مسئولین، کارگزاران و کارفرمایان قرار نمیگیرد و در بسیاری از مواقع، این قشر ضعیف جامعه موفق به اخذ معوقات مزدی و رسیدن به مطالبات حداقلی خود نمیشوند و یا بدون دلایل موجه از کار اخراج و یا تعدیل میشوند. به همین خاطر در بسیاری از موارد کارگران برای تحقق خواسته های خود اقدام به برگزاری تجمعات اعتراضی میکنند.
در این ماه معوقات مزدی متعدد بسان گذشته در جریان بود.
اخراج و یا تعدیل شدن یکی از دشوارترین تجربههای زندگی کاری هر فرد است. تعدیل نیرو حس عدم قدرت در زندگی، شک به تواناییهای خود و انتقادات بیوقفهی درونی را به همراه دارد.
در قوانین ایران غذا خوردن در ماه رمضان صراحتا جرمانگاری نشده است. گرچه اگر فردی علنا در انظار و اماکن عمومی و معابر تظاهر به عمل “روزه خواری” کنند، علاوه بر کیفر عمل به حبس از ده روز تا دو ماه یا تا ۷۴ضربه شلاق محکوم میشود. هر ساله در ایران به بهانهی ماه رمضان حقوق بسیاری از شهروندان نقض و بسیاری از اماکن صنفی نیز پلمب میشود.
در ماهی که سپری شد، ۲۲ واحد صنفی به دلیل “روزه خواری” پلمپ شدند.
بهداشت و محیط زیست
محیطبانان با توجه به اینکه در شبانه روز ۱۸ ساعت کار میکنند و فقط ۱۲ روز در ماه استراحت دارند و نسبت به دیگر کارمندان کشور دو تا سه برابر کار میکنند اما به لحاظ دریافت حقوق و وضعیت معیشتی جزء اقشار کم درآمد جامعه هستند. این در حالی ست که این قشر از جامعه هر لحظه با خطر مرگ و مصدومیت در محدودهی کاری دست و پنجه نرم میکنند.
همچنین رییس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان سروستان طی سرکشیهای میدانی در ارتفاعات کوهنجان این شهرستان، هدف تیراندازی یک شکارچی متخلف قرار گرفت و مصدوم شد.
حق بر محیط زیست و مبانی فلسفی آن، از قواعد حقوق بشر و حقوق طبیعی نشأت گرفته شده است. ابتدایی ترین حق طبیعی انسان در این کره خاکی، «حق حیات» است. اما طی دهه های اخیر به دلیل استفاده بی رویه از منابع طبیعی، عدم نظارت و توجه به مباحث زیست محیطی و الگوهای صحیح، محیط زیست طبیعی به شدت مورد صدمه واقع شده است. هرانا در این حوزه گزارشاتی از هفته اول، دوم، سوم و چهارم، به هدف آگاهی سازی گردآوری کرده است.
خشونت نظامی و قضایی و امنیت شهروندان
در ماهی که سپری شد، سه کولبر در ارتفاعات مرزی گورک نعلین از توابع شهرستان سردشت، پنج کولبر در مناطق مرزی شهرستان های چالدران و سردشت در استان آذربایجان غربی و سه کولبر در مناطق مرزی شهرستان های بانه، سردشت و ارومیه بر اثر شلیک مستقیم نیروهای نظامی کشته و زخمی شدند.
با وجود گذشت ۳۲ سال از جنگ ۸ ساله بین ایران و عراق، هنوز مینهای به جا مانده از آن دوران، در مناطق مرزی غرب، جنوب غرب و شمال غرب ایران شامل استانهای آذربایجان غربی، کردستان، ایلام، کرمانشاه و خوزستان، جان شهروندان را تهدید می کنند.
ایران از معدود کشورهایی است که کماکان از مجازات های تحقیرآمیز استفاده می کند. این در حالی است که میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی صراحتا استفاده از مجازات های غیر انسانی و موهن از جمله اعدام و شلاق را ممنوع کرده است.
ورود به حریم خصوصی شهروندان و مداخله در امور فردی آنان از جمله انتقاداتی است که به نظام قضایی و انتظامی ایران وارد است.
۳۰ خرداد ماه، تعدادی از شهروندان شهرستان ساوجبلاغ به دلیل برگزاری مهمانی خصوصی در ۴ ویلاباغ توسط نیروهای امنیتی در این شهرستان بازداشت شدند.
۱– گزارشاتی که توجهات زیادی به خود جلب کرد
در این بخش سعی شده به گزارشهایی از نقض حقوق بشر در خرداد ماه که با حساسیت و توجه بیشتری از سوی افکار عمومی مواجه شدند، اشاره شود. بدیهی است که این توجه بیشتر، الزاماً به معنی شاخص بودن این دسته از گزارشها به لحاظ حجم نقض حقوق بشر در ایران نیست.
۲– گزارشاتی که علیرغم اهمیت با بیتوجهی روبرو شدند
در مقابل بخش قبل، بسیاری از گزارشهای حقوق بشری، اساساً با کم توجهی و بعضاً بیتوجهی رسانهها و افراد فعال در شبکههای اجتماعی که به هر ترتیب تشکیلدهندهی قسمتی از افکار عمومی هستند روبهرو شدند. گفتنی است این نوع کمتوجهیهای بعضاً غیر تعمدی یا بعضاً تبعیضات هدفمند، زمینه بیشتری از تداوم و گسترش نقض حقوق بشر را فراهم میآورد.
0 نظر